Ο Αμερικανός Paul Krugman είναι ο 13ος οικονομολόγος σε αναφορές παγκοσμίως. Κέρδισε το Νόμπελ οικονομίας το 2008 κι είναι καθηγητής οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Princeton. Εκτός των άλλων, ανήκει στην παράταξη των «φιλελεύθερων» (Liberals), αλλά μπορώ να πω με σιγουριά πως είναι οικονομολόγος με σοσιαλιστικές ανησυχίες.

Στο εξαιρετικό άρθρο του COMPETITIVENESS- A DANGEROUS OBSESSION που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Foreign Affairs το 1994 (Volume 73, Number 2) παρατηρεί πόσο επικίνδυνος είναι σαν όρος η «ανταγωνιστικότητα» όταν χρησιμοποιείται ακόμη κι ως επιχείρημα κι όχι ως πραγματικός στόχος, από έναν ηγέτη ή μια πολιτική παράταξη.

Η ανταγωνιστικότητα σε σχέση με τις άλλες χώρες/κράτη δεν μπορεί να αποτελεί πυξίδα για μια κυβέρνηση, με τον τρόπο που αποτελεί πυξίδα για μια κερδοσκοπική εταιρία.

Στο άρθρο του ο Krugman αναφέρει:

The idea that a country’s economic fortunes are largely determined by its success on world markets is a hypothesis, not a necessary truth; and as a practical, empirical matter, that hypothesis is flatly wrong. That is, it is simply not the case that the world’s leading nations are to any important degree in economic competition with each other, or that any of their major economic problems can be attributed to failures to compete on world markets. The growing obsession in most advanced nations with international competitiveness should be seen, not as a well-founded concern, but as a view held in the face of overwhelming contrary evidence. And yet it is clearly a view that people very much want to hold – a desire to believe that is reflected in a remarkable tendency of those who preach the doctrine of competitiveness to support their case with careless, flawed arithmetic.

Καθότι πίστευα πάντοτε ότι η ανταγωνιστικότητα αποτελεί πρωταρχικό σκοπό και στόχο οποιασδήποτε ανεπτυγμένης κοινωνίας, κι ότι εν τέλη οδηγεί σε κοινωνική ευημερία δεν ανέλυσα ποτέ τον συλλογισμό. Μπορώ να πω πως «συμπαθώ» την λέξη.

Σαφέστατα ζώντας στην Ελλάδα όπου η ανταγωνιστικότητα σε σχέση με τις χώρες της Ε. Ε. είναι χαμηλή, δεν είχα προλάβει να διαψευσθώ. Προφανώς, οικονομική ανάπτυξη ή ανταγωνιστικότητα δεν σημαίνει και ευημερία για τον λαό. Η Κίνα αποτελεί τρανταχτό παράδειγμα: Είναι η χώρα με τον μεγαλύτερο Μ.Ο. ανάπτυξης, αλλά δεν γνωρίζω κανέναν Έλληνα που να πήγε να ζήσει στην Κίνα …ακόμη!

Πιο κάτω (πολύ πιο κάτω) γράφει ο Krugman:

The competitive metaphor – the image of countries competing with each other in world markets in the same way that corporations do – derives much of its attractiveness from its seeming comprehensibility. Tell a group of businessmen that a country is like a corporation writ large, and you give them the comfort of feeling that they already understand the basics. Try to tell them about economic concepts like comparative advantage, and you are asking them to learn something new. It should not be surprising if many prefer a doctrine that offers the gain of apparent sophistication without the pain of hard thinking.

Πάρα πολλοί συνομιλητές μου κυρίως ελεύθεροι επαγγελματίες παρομοιάζουν το κράτος με μια επιχείρηση. Ξεχνούν ίσως πολύ εύκολα και γρήγορα τον κοινωνικό χαρακτήρα του δημοκρατικού κράτους.

Αξίζει να διαβάσετε επίσης, το The competition Myth του Krugman στην στήλη που διατηρείστους ΝΥ Times.